İsmail Gaspıralı, hayatını bir halkın uyanışına adamış bir öğretmen, bir yazar ve bir düşünce öncüsüdür. Rus Müslümanlığı ve Diğer Denemeler, bir politik bildirge özelliğini gösterir. Aynı zamanda eserde Gaspıralı’nın farklı zamanlarda kaleme aldığı fikir yazılarını bir araya getiren kıymetli bir derlemedir. Bu metinlerde, yazarın politik düşüncelerinin dışında hayat görüşü ve kültürel yönlerinin izleri de bulunmaktadır. Sade bir üslupla ama derinlikli bir dille yazılmış bu denemeler, dönemin toplumsal yapısını anlamak için oldukça güçlü faydalıdır.