Kafkasya coğrafyası tarihin daima keskin bir dönemeç noktası, haşin iklimi ve zengin kültürel hayatıyla imparatorlukların sürekli karşılaştığı bir bölge olmuştur Farklı dillerin, dinlerin ve ticaret yollarının birbirine karıştığı bu kadim topraklar, Osmanlı´nın ve komşu devletlerin ortak kaderini belirleyen kader tayin edici bir alandı.
Yazar ve tarihçi Ahmet Refik Altınay, Osmanlı Devleti´nin son demlerinde Kars, Ardahan, Artvin ve Batum hattında görev yaparken, bu kritik coğrafyanın tam kalbinde yer aldı. O, bu güzergâhı bir görev yolundan ziyade büyük siyasi sarsıntılar içinde ezilen insanların nabzını tutan bir gözlem noktası haline getirdi. Bu yönüyle Kafkas Yollarında Hatıralar, kuru bir hatıra notu ya da sıradan bir gezi yazısı olmanın çok ötesinde bir kitaptır. Savaşın hırpaladığı halkların zoraki kaderlerine ve büyük devletlerin hırslı nüfuz oyunlarına tutulmuş bir aynadır.